สุสานหินดอลเม็นในเดนมาร์ค ดอลเม็น (Dolmen)

สุสานหินดอลเม็นในเดนมาร์ค ดอลเม็น (Dolmen) คือ สุสานหินหรือ Megalithic Tombs ประเภทหนึ่งในสุสานหินทรายของยุคหินใหม่ในยุโรป คำว่า "Megas" แปลว่า "ใหญ่" และ "Lithos" แปลว่า "หิน" สร้างขึ้นในช่วง 2500-1500 B.C
    เนินดิน(Mound) ที่บรรจุสุสานไว้นั้นเป็นเนินดินที่สร้างขึ้นด้วยฝีมือมนุษย์ เป็นการสร้างห้องบรรจุศพ(chamber) ด้วยก้อนหินขนาดใหญ่ขึ้นก่อน แล้วจึงกลบด้วยเนินดินในภายหลัง ขนาดของเนินดินและขนาดของห้องบรรจุศพนั้นแต่ละสุสานไม่เท่ากัน ส่วนใหญ่จะเป็นสุสานแบบคอลเล็คทีฟ (Collective) คือสุสานหนึ่งๆบรรจุศพไว้หลายศพ สำหรับสุสานดอลเม็นนั้น มิได้เป็นสุสานแบบคอลเล็คทีฟอย่างแท้จริง เพราะดอลเม็นแบบเก่าที่สุดที่พบ บรรจุศพไว้เพียงศพเดียวเท่านั้น 

     ระหว่างสมัยหินใหม่ตอนต้นในประเทศเดนมาร์ค นอกจากจะเป็นที่อาศัยของนักล่าสัตว์และหาปลาแล้ว ยังมีชนกลุ่มใหม่กลุ่มหนึ่งอพยพเข้ามาจากทางภาคตะวันออกของทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ชนกลุ่มนี้นำเอาการสร้างสุสานหินเข้ามาเผยแพร่ในดินแดนแถบสแกนดิเนเวียแลยุโรปภาคเหนือ การเดินทางเข้ามาสู่สแกนดิเนเวียของชนกลุ่มนี้แบ่งออกเป็นสองสาย
     - สายหนึ่งผ่านเข้ามาทางท้องถิ่นต่างๆของยุโรปตะวันตก ฝรั่งเศส อังกฤษ ไอร์แลนด์ แล้วจึงเข้าสู่สแกนดิเนเวีย ชนกลุ่มนี้ได้นำเอาการสร้างสุสานหินแบบใหม่เข้ามาเผยแพร่      -พวกวัฒนธรรมฟุนเนล บีคเกอร์(Funnel Beaker) ซึ่งมาจากภาคกลางของยุโรป

     การเผยแพร่ประเพณีการสร้างสุสานหินนี้ ได้เป็นไปพร้อมกับการเผยแพร่การทำกสิกรรม ระบบสังคม ศาสนาและประเพณีการฝังศพ วัฒนธรรมสุสานหิน (Megalithic Culture) ได้เข้ามามีอิทธิพลต่อชีวิตความเป็นอยู่ของพวกพื้นเมืองของสแกนดิเนเวียอย่างช้าๆ
     ถึงแม้ว่าดอลเม็นจะเป็นวัฒนธรรมพวกชาวไร่ชาวนาพวกแรกของสแกนดิเนเวีย แต่ดอลเม็นแห่งแรกก็ไม่ได้ถูกสร้างขึ้นในระยะเริ่มแรกของยุคหินใหม่ตอนต้น แต่กลับถูกสร้างขึ้นในปลายยุคหินใหม่ตอนต้น

    ในประเทศเดนมาร์ค สุสานหินจะปรากฏอยู่บนชายฝั่งทะเลด้านตะวันออกของคาบสมุทรจัตแลนด์(Jutland) เป็นส่วนใหญ่ นอกจากนั้นที่เกาะซีแลนด์ (Zealand) ฟลอสเตอร์(Falster) โลแลนด์ (Loland) ลังเงอร์แลนด์ (Langeland) และฟืน (Fyn) ก็มีอยู่มากมาย สุสานหินของสมัยหินใหม่ทั้งหมดที่มีอยู่ในเดนมาร์คนั้น มีจำนวนอย่างน้อยที่สุดถึง 5,000 สุสาน เนื้อที่ส่วนใหญ่ของคาบสมุทรจัตแลนด์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางภาคเหนือและตะวันออกจะมีสุสานหินแทบทุกหนทุกแห่ง สามารถกล่าวได้ว่า ประเทศเดนมาร์คเป็นศูนย์กลางที่มั่งคั่งที่สุดของสุสานหินในยุโรปภาคเหนือ 

     สุสานหินดอลเม็นแบ่งออกเป็น 2 แบบ คือ
    1.ดอลเม็นสร้างอยู่บนเนินดินรูปยาว ผนังด้านยาวของห้องบรรจุศพ จะคู่ขนานกันไปกับขอบด้านยาวของเนินดินเสมอ ดอลเม็นแบบนี้ส่วนใหญ่เป็นดอลเม็นที่ปิดทั้งสี่ด้าน ดอลเม็นแบบที่1ที่สร้างอยู่บนเนินดินรูปกลมก็มีเหมือนกัน แต่ห้องบรรจุศพจะจะถูกปิดทั้งสี่ด้านเสมอ พบประมาณ 70% พบในชเลสวิกและฮอลส์โตน์ เกาะซีแลนด์
    2.ดอลเม็นสร้างอยู่บนเนินดินรูปยาว แต่ผนังด้านสั้นของห้องบรรจุศพจะขนานกันกับขอบด้านยาวของเนินดิน จะรวมเอาดอลเม็นที่สร้างบนดอลเม็นรูปกลมเข้าไปด้วย แต่ห้องบรรจุศพจะเปิดอยู่ 1 ด้าน และทำเป็นทางเข้าสั้นๆ ส่วนใหญ่จะพบที่กึ่งกลางของเกาะและโลแลนด์ จัตแลนด์ภาคใต้ ฟืน ชเลสวิก และฮอลส์ไตน์
    3.ดอลเม็นรูปรี สร้างอยู่บนเนินดินรูปกลมเป็นส่วนใหญ่ ผนังห้องบรรจุศพด้านหนึ่ง จะเปิดเป็นทางเข้าอยู่เสมอ ถ้าหากดอลเม็นแบบนี้พบอยู่บนเนินดินรูปยาวแล้ว ผนังด้านยาวของห้องบรรจุศพก็จะขนานไปกับขอบด้านยาวของเนินดินและมีทางเข้าปิดอยู่ด้านใดด้านหนึ่งเสมอส่วนใหญ่จะพบที่ดัวร์สแลนด์และตะวันตกเฉียงเหนือของเกาะซีแลนด์

     ดอลเม็นแบบเก่าที่สุด เป็นที่ถูกก่อสร้างขึ้นอย่างง่ายๆ ด้วยก้อนหินขนาดใหญ่ สร้างเป็นห้องบรรจุศพแคบๆ รูปรีแล้วปิดหลังคาด้วยด้วยก้อนหินขนาดมหึมา(Cap stone) เพียงแท่งก้อนหินที่ใช้ปิดหลังคานั้น โดยทั่วไปแล้วมีน้ำหนักหลายๆตัน วางปิดหลังคาไว้ หินมุงหลังคานี้เป็นส่วนเดียวที่โผล่ขึ้นมาเหนือดิน ให้คนภายนอกแลเห็นสุสานได้จากระยะไกลๆ ส่วนที่เหลือทั้งหมดปกคลุมด้วยเนินดินซึ่งมีรั้วหินล้อมรอบเนินไว้อีกชั้นหนึ่ง สำหรับรั้วที่สร้างไว้ล้อมรอบเนินดินรูปยาวนั้น มักเป็นรั้วที่สร้างด้วยหินแท่งใหญ่กว่า และตั้งไว้ชิดกันมากกว่ารั้วของเนินดินรูปกลม    หินที่สร้างเป็นผนังห้องบรรจุศพนั้นถูกตั้งให้เอนเข้าหากันเพื่อให้รับน้ำหนักของหินมุงหลังคาได้อย่างสมดุลย์ ห้องบรรจุศพของดอลเม็นแบบเก่าที่สุดมีขนาดเล็กมาก บรรจุศพได้ในท่านั่งงอตัวเท่านั้น ห้องบรรจุศพขนาดเล็กที่สุดก็ประมาณ 0.50 -1.25 เมตร ส่วนห้องบรรจุศพขนใหญ่ที่สุดประมาณ 1.25-3.75 เมตร 

    สุสานหินดอลเม็น เป็นประจักษ์พยานแห่งการรู้จักงานสถาปัตยกรรมที่ชำนาญของมนุษย์หินใหม่ได้เป็นอย่างดี เทคนิคอันหนึ่งที่พระเจ้าเฟรดเดอร์ริคที่ 7 แห่งประเทศเดนมาร์คได้ทรงอธิบายไว้อย่างสมเหตุสมผลถึงการยกย้ายและเคลื่อนที่ก้อนหินมหึมาเหล่านั้นของพวกมนุษย์ยุคหินใหม่ จะใช้ใม้ซุงขนาดใหญ่สอดกลิ้งเป็นเครื่องผ่อนแรง โดยผลักก้อนหินขึ้นบนไม้ซุงสับเปลี่ยนกันไป งานที่ยากที่สุดก็คืองานการยกหินมุงหลังคาขึ้นมุงหลังคา จะทำโดยการถมห้องบรรจุศพเสียก่อนทั้งภายนอกและภายในด้วยดินและเศษไม้ให้แน่น แล้วจึงกลิ้งหินก้อนมหึมานั้นขึ้นปิดหลังคา เมื่อตั้งก้อนหินเรียบร้อยแล้ว จึงโกยเศษไม้และดินออกไปให้หมดจากห้องบรรจุศพแล้วจึงก่อเนินดินกลบสุสานเหลือไว้ให้เห็นแต่หลังคา 

     ดอลเม็นทั่วไปพบตั้งอยู่บนที่ราบต่ำเพราะเคลื่อนย้ายง่าย มีดอลเม็นเพียงแห่งเดียวในเดนมาร์คที่สร้างอยู่บนยอดเนินดินสูงตามธรรมชาติ คือ ดอลเม็นที่ตำบล "ทอลเคียกเค็น" (Trolkirken) ใกล้ๆกับเมืองซึนเดอร์ โฮล์ม (Sonderholm) ที่สร้างได้ลักษณะสวยงามยิ่ง ดอลเม็นที่สวยที่สุดในประเทศเดนมาร์คคือ ดอลเม็นรูปยาวที่อยู่บนเกาะ Langeland เป็นสุสานของพระเจ้าฮัมเบิล(King Humble' s grave)
     สุสานหินดอลเม็นในประเทศเดนมาร์คมีอย่างน้อยที่สุดประมาณ 5,000 แห่ง ที่แห่งใดมีความอุดมสมบูรณ์มักจะพบดอลเม็นมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่ชายทะเลใกล้เมืองฮอร์เส็น(Horsen) และไวเยอร์ (Vejle) เกาะโลแลนด์และซีแลนด์ก็มีมากโดยเฉพาะอย่างยิ่งที่เกาะซีแลนด์
     เครื่องสังเวยที่พบบรรจุในสุสานของผู้ตายนั้น ในสุสานของชายประกอบด้วยขวานหินขัด (flint axes) ขวานสงคราม(Battle-axes) และภาชนะเครื่องปั้นดินเผา ที่บรรจุในสุสานหินเหล่านี้ คงใส่อาหารและเครื่องดื่มสำหรับผู้ตาย อันแสดงถึงศาสนาและความเชื่อเกี่ยวกับเรื่องคนตายและวิญญาณ

ที่มา สุสานหินดอลเม็นในเดนมาร์ค ดร.เพ็ญศักดิ์ จักษุจินดา